دستورالعمل اعطای «اعتبار توسعه محصول» نهایی شد

مهندس محمدعلی جعفری مدیر مرکز توسعه واحدهای فناور پارک فاوا تحقیق و توسعه را سبب رشد اقتصادی جوامع دانست و گفت: تغییرات تکنولوژی هسته اصلی رشد اقتصادی است. رشد اقتصادی حاصل تحقیق و توسعه از مسیر افزایش سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه و افزایش نیروی انسانی متخصص بدست می‌آید؛ زیرا تحقیق و توسعه پایگاه اصلی نوآوری و تغییرات فنی در فرآیند تولید است و از این‌ رو نقش به سزایی در توسعه تکنولوژی و افزایش ظرفیت‌های تولید دارد. این امر موجب افزایش نرخ رشد اقتصادی مثبت، درآمد سرانه بالاتر، اشتغال بیشتر و گسترش مرز‌های جدید کسب‌‌وکار در حوزه محصول و بازار خواهد شد.

مدیر مرکز توسعه واحدهای فناور پارک فاوا بهبود و توسعه تکنولوژی در کشورها را توسط شرکت‌های تجاری و به‌خصوص توسط واحد‌های تحقیق و توسعه مستقر در شرکت‌های تجاری عنوان کرد و یادآور شد: احتمال تجاری‌سازی نتایج فعالیت‌های تحقیق و توسعه که در این بخش انجام می‌شود، بسیار بیشتر است. سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه که توسط بنگاه‌های تجاری صورت می‌گیرد در تولید کالا و خدمات جدید و ارتقای ارزش‌افزوده کالا‌های تولیدی اثرگذار است و موجب رشد بهره‌وری و رقابت‌پذیری در هر دو سطح خرد شرکت‌ها و کلان اقتصادی می‌شود.

وی ادامه داد: بدین ترتیب انجام تحقیق و توسعه در شرکت‌های تجاری و دانش‌بنیان اهمیت بالایی برای دولت‌ها دارد. در کشور‌های توسعه‌یافته‌تر شرکت‌های تجاری در مقایسه با بخش‌های دیگر انجام دهنده تحقیق و توسعه (بخش دولت، آموزش عالی و غیرانتفاعی خصوصی) بیشترین سهم در هزینه‌کَرد برای تحقیق و توسعه را دارند. شرکت های کوچک و متوسط فناور اغلب به‌عنوان منبع مهم ایجاد فرصت‌های شغلی فناورانه محسوب شده و به همین علت نیز مورد حمایت دولت‌ها قرار می‌گیرند.

جعفری از وجود یک رابطه همبستگی قوی بین مخارج تحقیق و توسعه و رشد اقتصادی در بسیاری از کشور‌ها خبر داد و گفت: این موضوع سبب شده تا سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه به‌عنوان موتور رشد اقتصادی قلمداد شود. در کشور ما سهم بخش خصوصی تحقیق و توسعه در مقابل بخش عمومی بسیار پایین‌تر است که نشان از ضعف ساختار تحقیقاتی در بدنه بنگاه‌های تولیدی و خدماتی کشور دارد و لذا نقش ساختارهای حمایتی مانند مراکز رشد و پارک های علم و فناوری در این بخش پر رنگ تر می نماید. 

مدیر مرکز توسعه واحدهای فناور پارک فاوا تصریح کرد: هر کسب‌وکاری برای پاسخ‌گویی به نیازهای مشتریان خود، به دنبال توسعه و تولید محصولات جدید یا بهبود آن ها برای به دست آوردن مشتری جدید، بازار جدید یا گسترش آن‌هاست. چه ‌بسا در محصول فعلی از فناوری‌های قدیمی استفاده شده و برای حفظ پویایی شرکت در بازار پر سرعت و پر تغییر ICT لازم است که فناوری محصول نیز تغییر کرده و به روز شود. گاهی شرکت‌ها به دنبال این هستند که از محصول کنونی یا بخشی از آن در محصول دیگری استفاده کرده و آن را کامل‌تر کنند. در چنین مواردی توسعه محصول جدید، راهکار مناسبی برای کسب‌وکارهاست و به آن‌ها کمک می‌کند حضور مؤثرتری در بازار داشته باشند.

وی توسعه محصول جدید (New Product Development) را فرایندی که همه مراحل و فعالیت‌ها برای تولید و فروش محصول‌ جدید را شامل می‌شود، عنوان کرد و گفت: این فرایند از نقطه صفر، یعنی وقتی هیچ ‌چیزی وجود ندارد آغاز شده و تا آماده‌شدن محصول برای تجاری‌شدن و عرضه به بازار ادامه دارد. پس از توسعه محصول، تولید محصول در مقیاس انبوه و عرضه گسترده به بازار آغاز می‌شود. به زبان خیلی ساده، از زمانی که شرکت به بررسی شرایط و بازار می‌پردازد، تا لحظه‌ای که یک محصول برای قیمت گذاری و فروش روی میز قرار می‌گیرد، درگیر توسعه محصول (Product Development) است. معمولاً محصولی که فرایند توسعه را به‌درستی طی کرده باشد شانس موفقیت بیشتری نیز در بازار دارد. 

جعفری دو اصطلاح توسعه محصول (Product Development) و طراحی محصول (Product Design) را بیان کرد و افزود: بعضی این دو عبارت را هم‌معنی می‌دانند و چه‌بسا گاهی به‌جای یکدیگر به کار می‌برند، اما توسعه محصول عنوانی بزرگتر و مفهومی گسترده‌تر از طراحی محصول است. در واقع طراحی محصول را می‌توان زیرمجموعه توسعه آن دانست. وقتی بازار را بررسی می‌کنید تا نیازهای مشتری‌ها را یافته و فرصتی برای عرضه محصول جدید پیدا کنید، مشغول توسعه محصول (Product Development) هستید، اما وقتی بررسی‌های اولیه در مسیر توسعه محصول جدید را انجام دادید و نوبت به ایده‌پردازی و پیاده‌سازی آن رسید، وارد فاز طراحی محصول (Product Design) می‌شوید.

مدیر مرکز توسعه واحدهای فناور پارک فاوا ادامه داد: در فرایند طراحی محصول، به‌طور معمول اجرای پروتوتایپ یا نمونه اولیه اهمیت دارد، اما در توسعه محصول جدید، باید برنامه جامع و مدونی، بر اساس استراتژی مشخص شرکت وجود داشته باشد. در حقیقت برنامه توسعه محصول نقشه‌ای برخاسته از استراتژی‌های برند، تحلیل‌های انجام‌شده از وضعیت بازار، نیاز مشتری‌ها با در نظر گرفتن منابع و امکانات موجود است.

وی استراتژی‌های توسعه محصول جدید را عامل مهمی در ثروت اقتصادی یک کشور عنوان کرد و گفت: اما متأسفانه سطح اهمیت توسعه محصول جدید، قابل تطبیق با سطح موفقیت نبوده و خطر شکست در توسعه محصول جدید نگران کننده است، همچنین فرآیند توسعه محصول ابزار خوبی برای ارزیابی عملکرد توسعه‌ای یک شرکت در پارک های علم و فناوری به شمار می‌آید، زیرا مستقیماً به رشد دائمی شرکت، نوآور بودن و سرمایه گذاری شرکت در بخش تحقیق و توسعه مرتبط است. 

مهندس محمدعلی جعفری از حمایت پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات از پروژه‌های توسعه محصول شرکت‌های فناور مستقر در قالب اعتباری با عنوان اعتبار توسعه محصول خبر داد و افزود: با توجه به نوع و سن شرکت‌های مستقر در پارک فاوا و مأموریت این پارک در توسعه محصول و بازار شرکت‌ها، یکی از اقداماتی که همواره مورد نظر بوده و در طراحی سیستم مورد توجه قرار گرفته است، کمک به افزایش توان تحقیق و توسعه شرکت‌ها و زمینه‌سازی ایجاد محصولات جدید یا بهبود محصولات موجود و افزایش سهم بازار شرکت‌ها می‌باشد. لذا به منظور حمایت از شرکت‌های فناور و کمک به ارتقای فناوری محصولات آن‌ها، پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) از پروژه‌های توسعه محصول شرکت‌های فناور مستقر در قالب اعتباری با عنوان «اعتبار توسعه محصول» حمایت می‌کند. این اعتبار از نوع اعتبارات ریسک پذیر بوده و پرداخت و بازپرداخت آن تابع شرایط این نوع اعتبارات است. 

مدیر مرکز توسعه واحدهای فناور پارک فاوا درخصوص شرایط پرداخت اعتبار توسعه محصول تأکید کرد: اعتبار توسعه محصول به محصولاتی پرداخت می‌شود که شرکت روی آن‌ها دارای حداقل محصول پذیرفتنی (MVP) یا محصول آزمایشگاهی (BSP) باشد. MVP نمونه‌ای از خدمت یا محصول است که کارکرد اصلی و پایه‌ای محصول نهایی را ارائه می‌کند، اما نه دارای تمامی مشخصات نهایی محصول است و نه قابل تولید انبوه یا آزمایشگاهی است. BSP نیز نمونه‌ای از خدمت یا محصول است که کلیه مشخصات فنی محصول نهایی را دارد و در حد آزمایشگاهی قابل تولید و فروش است.

وی خاطرنشان کرد: پرداخت این اعتبار بر اساس ارزیابی‌های فنی و کسب‌و‌کاری پروژه و طی فرایندهای مشخص صورت می‌گیرد که در هر فراخوان به طور عام به اطلاع عموم واجدین شرایط خواهد رسید. اما شرایط کلی اعطای اعتبار توسعه محصول به شرح زیر است:

• اعتبارتوسعه محصول صرفا به شرکت‌های مستقر در پارک فاوا و شعب آن تعلق می‌گیرد.
• حمایت پارک فاوا به آن دسته از شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد که پروژه توسعه محصول آن‌ها در ارزیابی‌های مخصوص گرنت توسعه فناوری انتخاب شوند. به عبارت دیگر لزوماً تمامی شرکت‌های مستقر در پارک فاوا مشمول دریافت این اعتبار نخواهند بود. 
• اعطای اعتبار به شرکت بر اساس شیوه «پیشکار» (1)ابلاغ بر اساس تصویب 2)تخصیص بر اساس پیشرفت کار و ارزیابی‌های دوره‌ای 3)پرداخت بر اساس ارائه اسناد مالی مثبته در راستای توسعه محصول پذیرفته شده و بر اساس خطوط اعتباری) خواهد بود. 
• شرط لازم برای درخواست این اعتبار، بورسی بودن شرکت یا دارا بودن گواهی شفافیت مالی پارک فاوا می باشد. 
• این اعتبار به عنوان اعتبار تحقیقاتی تلقی می‌شود و با هدف ارتقای فناوری محصول برای افزایش آمادگی ورود به بازار پرداخت می‌شود. 
• میزان حمایت در زمینه‌های اولویت‌دار پارک فاوا تا 50 درصد اعتبارات اعلام شده در هر فراخوان قابل افزایش است. زمینه‌های اولویت‌دار از میان زمینه‌های مصوب شورای علمی پارک انتخاب و در هر فراخوان اعلام می‌شود. 
• حداکثر مدت زمان مجاز برای هزینه کرد این اعتبار و ارائه محصول نهایی برای شرکت‌های فناور جوان از تاریخ ابلاغ به مدت 18 ماه و برای شرکت‌های فناور 12 ماه است. 
• هر شرکت در یک زمان نمی‌تواند بیش از یک واحد حمایت تحقیقاتی دریافت کند.
• خطوط اعتباری این گرنت عبارتند از: 1)خرید تجهیزات و خدمات در راستای توسعه محصول 2)تحلیل بازار 3)مشاوره فنی و تجاری 4)هزینه‌های دستمزد پرسنل تحقیق و توسعه 5)هزینه‌های آموزش و توانمندسازی پرسنل تحقیق و توسعه. 
• شیوه ارزیابی گرنت توسعه فناوری بر اساس ارائه گزارش کتبی پیشرفت کار و آدیت در میان دوره (بر اساس مراحل کار اعلام شده در زمان درخواست) و پایان دوره خواهد بود. 
• نحوه بازپرداخت اعتبار بر اساس نتیجه ارزیابی پایان دوره و موفقیت یا عدم موفقیت شرکت در توسعه محصول جدید معین می شود و جزئیات آن به همراه سایر موارد در دستورالعمل مربوطه آورده شده است. 

مهندس جعفری زمان اعلام اولین فراخوان گرنت توسعه محصول را تابستان سال جاری اعلام کرد و گفت: شرکت‌های متقاضی می‌توانند بر آن اساس در سامانه معرفی شده در فراخوان ثبت نام نمایند.  همانطور که گفته شد یکی از شروط لازم برای درخواست این اعتبار، اخذ گواهی شفافیت مالی پارک فاوا است. لذا پیشنهاد می‌شود شرکت‌های مستقر و عضو پارک فاوا در اسرع وقت نسبت به این مهم اقدام نمایند چرا که بسیاری از اعتبارات و حمایت‌های مالی پارک در سایر برنامه‌ها و اهداف وابسته به شفافیت مالی شرکت‌ها می‌باشد.

مدیر مرکز توسعه واحدهای فناور پارک فاوا در پایان یادآور شد: همکاران ما در مرکز توسعه واحدهای فناور آماده پاسخگویی به تمامی سؤالات و درخواست‌های شرکت‌ها در حوزه اعتبار توسعه فناوری هستند و این مرکز آمادگی دارد تا از پیشنهادات سازنده متقاضیان و مخاطبان محترم استفاده کرده و بر اساس نیاز شرکت‌ها فرایندهای خود را همواره بهبود دهد. 

لازم به ذکر است؛ زمان فراخوان و شرایط آن از طریق پست الکترونیکی مرکز و وبسایت پارک فاوا اطلاع رسانی خواهد شد.